ΕΛΛΑΔΑ
Στα βορειοανατολικά παράλια της Αττικής και σε απόσταση δέκα περίπου χιλιομέτρων από τον Μαραθώνα, βρίσκεται η αρχαία πόλη του Ραμνούντα, ενός αγνώστου αλλά εξαιρετικά σημαντικού αρχαιολογικού χώρου.
Ο Ραμνούς ήταν ο πιο απομακρυσμένος από τους αρχαίους δήμους της Αττικής ο οποίος λόγω της θέσης του προς το Νότιο Ευβοϊκό κόλπο, παρείχε ένα ασφαλές αγκυροβόλιο για τα αρχαία πλοία κοντά στα σημερινά χωριά Σέσι και Αγία Μαρίνα.
Η περιοχή του Ραμνούντα ήταν ξακουστή κατά την αρχαιότητα, όχι τόσο για το θέατρο του Λημναίου Διονύσου, όσο για το το περίφημο ιερό της Νεμέσεως το οποίο είναι και το σημαντικότερο ιερό της θεότητας στον ελλαδικό χώρο! Πολύ κοντά βρίσκεται στο ιερό βρίσκεται και το φρούριο του Ραμνούντα.
Ραμνός στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει θάμνος από όπου και πήρε το όνομα της αυτή η περιοχή της Αττικής, όπου οι προγονοί μας λάτρευαν τις θεές (Νέμεση- Θέμιδα). Η θεά μοιάζει πολύ με την Άρτεμη και ίσως να αντιπροσώπευε μια τοπική της μορφή. Έχουν βρεθεί κομμάτια από λουτροφόρους που ξέρουμε ότι είχαν νεκρική χρήση, χθόνια σημασία, όπως χθόνια ήταν η φύση της θεάς. Η λατρεία της Νεμέσεως συνδεόταν αρχικά τόσο με την φύση όσο και με τους νεκρούς.
Στον Όμηρο η Νέμεσις δεν αναφέρεται ως θεά, αλλά ως εθιμική ανάγκη τιμωρίας των ασεβών. Στον Ησίοδο παρουσιάζεται ως κόρη του Ωκεανού και της Νυχτός, τη σύντροφο της Αιδούς και της Θέμιδος.
Σύμφωνα με τον μύθο, κυνηγημένη από τον Δία, η Νέμεσις μεταμορφώνεται σε κύκνο. Ο Δίας θα πάρει και αυτός τη μορφή κύκνου και θα ενωθεί μαζί της στον Ραμνούντα. Από το αυγό που γέννησε η Νέμεσις βγήκε η Ωραία Ελένη. Αυτός ο ιδρυτικός μύθος του ιερού ενισχύεται από την ανάγλυφη παράσταση στη βάση του αγάλματος της θεάς. Η Λήδα, θετή μητέρα της Ελένης, εμφανίζεται να την οδηγεί στην πραγματική της μητέρα, τη Νέμεση.
Το όνομα της (από το «νέμειν») δηλώνει αυτήν που παρέχει δώρα στους λατρευτές της. Σημαίνει όμως και τη δίκαιη θεϊκή οργή που στρέφεται σε όποιους θνητούς καταπατήσουν την τάξη της φύσης και διέπραξαν ύβρη. Όταν η Θέμις (δηλαδή η κοσμική τάξη) περιφρονείται, τότε επέρχεται η Νέμεσις (δηλαδή η τιμωρία των αλαζόνων).
Η βίαια αυθάδης και αλαζονική συμπεριφορά, αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του ὑβριστής.
Από την κλασική εποχή και μετά, σε πολλές περιπτώσεις οι έννοιες Άτη, Δίκη και Νέμεσις φαίνεται να αποκτούν στη συνείδηση των ανθρώπων ισοδύναμη σημασία, αυτήν της θείας τιμωρίας .
Υπό το πρίσμα αυτό ερμηνεύτηκε η ήττα των Περσών στον Μαραθώνα. Οι Πέρσες έφεραν μαζί τους ογκόλιθο παριανού μαρμάρου, για να στήσουν το τρόπαιό τους, σίγουροι για την τελική νίκη τους. Γι’ αυτό τιμωρήθηκαν και τελικά το μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε τελικά για το άγαλμα της Νεμέσεως στον Ραμνούντα από τους Έλληνες.
Ο μικρός ναός που σώζεται σήμερα διαδέχτηκε έναν παλαιότερο πώρινο. Ο αρχαιότερος όμως ναός του ιερού της Νέμεσης είναι ένα κτήριο των αρχών του 6ου αιώνα π.Χ., από το οποίο σώζονται λείψανα λακωνικής κεράμωσης.
Το φρούριο του Pαμνούντος είναι κτισμένο πάνω σε λόφο, που στο βόρειο μέρος του βρέχεται από τη θάλασσα, και περιβάλλεται από ισχυρό τείχος, μήκ. 800 μ. περίπου, κατασκευασμένο από μεγάλες μαρμαροπλίνθους. Η κύρια πύλη του, που βρίσκεται στη νότια πλευρά του, προστατεύεται με δύο ορθογώνιους πύργους. Πύργοι υπάρχουν επίσης κατά διαστήματα κα στις άλλες πλευρές. Το φρούριο χωρίζεται σε δύο μέρη, το πάνω, την ακρόπολη όπου ήταν οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, και το κάτω, όπου υπήρχαν τα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του 5ουαι. π.X. και προορισμός του ήταν η εξασφάλιση στους Αθηναίους της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στον Ευβοϊκό κόλπο και της ανεμπόδιστης μεταφοράς των σιτοφορτίων από την Εύβοια στην Αθήνα. Τη φρουρά του αποτελούσαν νεοσύλλεκτοι Αθηναίοι και ξένοι μισθοφόροι στρατιώτες.
Η περιοχή του Ραμνούντα κατοικείται συνεχώς από τη νεολιθική περίοδο. Ο Ραμνούς αναφέρεται από τον γεωγράφο Σκύλακα ως σημαντικό οχυρό. Το ιερό του είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη. Ο αρχαϊκός ναός της Νεμέσεως καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά την εισβολή του 480/479 π.Χ. όπως και τόσα άλλα κτίσματα της Αττικής.
Οι πρώτες ανασκαφές στο Ραμνούντα έγιναν από τους Dilettanti το 1813 και από τον Δημ. Φίλιο το 1880. Στο διάστημα ανάμεσα στο 1890 και το 1892 διενεργήθηκαν ανασκαφές στο χώρο από τον Β. Στάη κατά τη διάρκεια των οποίων ήρθαν στο φως το ιερό, το φρούριο και πολλοί ταφικοί περίβολοι. Το 1958 πραγματοποιήθηκε μια σύντομη έρευνα από τον Ε. Μαστροκώστα. Από το 1975 ο ο αρχαιολογικός χώρος του Ραμνούντα ανασκαπτόταν περιστασιακά, με χρηματοδότηση της Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου