Έλληνες φυγάδευσαν τα αρχαία της Αμφίπολης

Αντικείμενα της Αμφίπολης δόθηκαν στην Βρετανία κατόπιν συμφωνίας με τις ελληνικές Αρχές

 Ν έα δεδομένα στο ζήτημα του κατά πόσο βρετανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου λεηλάτησαν, έκλεψαν και εν συνεχεία μετέφεραν αρχαία αντικείμενα από την Αμφίπολη στην Αγγλία όπως αποκαλύπτει στο ρεπορτάζ του  το zougla.gr

Αφορμή στάθηκαν διάφορα αρχαία αντικείμενα τα οποία αν και προέρχονται από την Αμφίπολη, εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο.

Τα ευρήματα υπολογίζεται ότι ανακαλύφθηκαν από Βρετανούς στρατιώτες την περίοδο 1915 – 1918 και παραδόθηκαν στο μουσείο από έναν Βρετανό στρατιωτικό γιατρό, ο οποίος υπηρετούσε μαζί με τις δυνάμεις της Αντάντ κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου.

Το βασικό ερώτημα είναι απλό. Έκλεψαν τελικά οι Βρετανοί στρατιώτες αντικείμενα από την Αμφίπολη; Και αν όχι με ποιον τρόπο τα ευρήματα βρέθηκαν στην κατοχή του Βρετανικού Μουσείου;

Την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα δίνει το ίδιο το μουσείο έπειτα από παρέμβαση-επικοινωνία του zougla.gr αφενός με στέλεχος του μουσείου και συγκεκριμένα διευθυντή στον τομέα Ελληνικής και Ρωμαϊκής αρχαιότητας, τον Andrew Shapland και αφετέρου με τον διευθυντή φωτογραφίας του Αυτοκρατορικού Πολεμικού Μουσείου (Ιmperial War Museum) του Λονδίνου, Alan Wakefield.

«Τα αρχαία δόθηκαν κατόπιν συμφωνίας»

Το Βρετανικό Μουσείο, στην απάντηση που απέστειλε στο zougla.gr, ξεκαθαρίζει ότι έχει στην κατοχή του αρχαία αντικείμενα από την Αμφίπολη τα οποία αποκτήθηκαν κατόπιν συμφωνίας των ελληνικών Αρχών με τις βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ειδικότερα, όπως τονίζεται, «τον Φεβρουάριο του 1916 επετεύχθη συμφωνία ανάμεσα στην Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, εκπρόσωπος της οποίας ήταν ο Γεώργιος Οικονόμου και αντιπροσώπους των δυνάμεων της Αντάντ σχετικά με την ανακάλυψη των αρχαιοτήτων. Η συμφωνία διαβεβαίωνε ότι η ελληνική νομοθεσία για τις αρχαιότητες είχε ισχύ σε περιοχές οι οποίες ήταν υπό τον έλεγχο των βρετανικών και των γαλλικών δυνάμεων».

Επιπλέον, οι επικεφαλής του ιδρύματος αναφέρουν ότι το μουσείο φιλοξενεί μια μικρή συλλογή αντικειμένων από την Αμφίπολη στην οποία περιλαμβάνονται δύο κεραμικά αγγεία, ένα χάλκινο δακτυλίδι, μία χάλκινη καρφίτσα και κομμάτι χρυσού (σ.σ. που τοποθετούνταν στο στόμα του νεκρού), ένα δόρυ και ένα μαχαίρι από χαλκό τα οποία παραδόθηκαν από τον στρατιωτικό γιατρό του Βασιλικού Στρατιωτικού Ιατρικού Σώματος, δρ. Έρικ Γκάρντνερ.

(Τα ευρήματα της Αμφίπολης που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο)
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην απάντηση του μουσείου ξεκαθαρίζεται ότι τα αντικείμενα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τις ανασκαφές που διεξάγονται το τελευταίο χρονικό διάστημα στον λόφο Καστά. Αντιθέτως χρονολογούνται , όπως επισημαίνεται, τον 6ο αιώνα π.Χ., δηλαδή δύο αιώνες πριν από την δημιουργία του τύμβου της Αμφίπολης.

Η απάντηση του μουσείου:

Η μετάφραση:
«Η συλλογή του Βρετανικού Μουσείου δεν περιλαμβάνει αντικείμενα από τον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη της Βορείου Ελλάδας, όπου παροντικά γίνονται ανασκαφές από αρχαιολόγους του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού.

Το Βρετανικό Μουσείο φιλοξενεί μία μικρή συλλογή αντικειμένων από την περιοχή της Αμφίπολης. Μεταξύ άλλων (στη συλλογή) περιλαμβάνονται δύο κεραμικά αγγεία, μεταλλικά κοσμήματα και δύο όπλα, που δόθηκαν ως δωρεά κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από στρατιωτικό γιατρό του Βασιλικού Στρατιωτικού Ιατρικού Σώματος, τον δρ. Έρικ Γκάρντνερ.

Τα αντικείμενα που δώρισε ο δρ. Έρικ Γκάρντνερ στο Βρετανικό Μουσείο σχετίζονται με μία λιτή ταφή που χρονολογείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Ως εκ τούτου δεν μπορούν να έχουν σχέση με τον τάφο που χτίστηκε αργότερα, τον 4ο αιώνα π.Χ., όπου τις τρέχουσες ημέρες γίνονται ανασκαφές στον τύμβο Καστά: Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι Βρετανοί στρατιώτες ανακάλυψαν ή έκαναν ανασκαφές σε αυτόν τον σημαντικό τάφο.

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις σ” ένα μεγάλο ταφικό μνημείο στην περιοχή της Αμφίπολης στη Βόρεια Ελλάδα έχουν κινήσει το ενδιαφέρον των μίντια. Οι ανασκαφές που βρίσκονται σε εξέλιξη στον λόφο Καστά έχουν αποκαλύψει μία εντυπωσιακή ταφική είσοδο η οποία ανάγεται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., γύρω στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Προς το παρόν η ανασκαφή δεν έχει προχωρήσει μέχρι τον ταφικό θάλαμο, ωστόσο είναι πιθανό να οδηγήσει σ” ένα εξαιρετικό «σύνολο», εάν ο θάλαμος είναι άθικτος.

Η Αμφίπολη είναι μία περιοχή η οποία χρονολογείται από την Προϊστορική Περίοδο και συμπεριλαμβάνει πολλές περιόδους. Έγινε αθηναϊκή αποικία τον 5ο αιώνα π.Χ. και ήταν το σημείο όπου διεξήχθη μία σημαντική μάχη του Πελοποννησιακού Πολέμου. Όπως σε κάθε ελληνική πόλη, υπήρχαν και εκεί πολλοί τάφοι στον γύρω οικισμό. Τάφοι από την Εποχή του Σιδήρου κι έπειτα έχουν ανασκαφεί στην πέριξ περιοχή.

Η Αμφίπολη βρίσκεται στον ποταμό Στρυμόνα ο οποίος έγινε η πρώτη γραμμή ανάμεσα στις βουλγαρικές και τις συμμαχικές δυνάμεις στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ως αποτέλεσμα της στρατιωτικής δραστηριότητας, κομμάτια από ένα μνημείο πέτρινου λέοντα ανακαλύφθηκαν κοντά στο ποτάμι από τους Βρετανούς στρατιώτες. Ο Λέων της Αμφίπολης, μνημείο το οποίο αποκαταστάθηκε την εποχή του 1930, έχει συσχετιστεί με τον τύμβο Καστά από τους αρχαιολόγους.

Παρ” όλο που είναι πιθανό αυτό το Μνημείο του Λέοντα να ήταν το σημείο αναφοράς του εν λόγω μνημειώδους τάφου, εντοπίστηκε αρκετά χιλιόμετρα πιο βόρεια, στην απέναντι όχθη του ποταμού. Είναι πιθανό να μετακινήθηκε από τον τύμβο Καστά σε αυτήν την τοποθεσία, κάποια στιγμή στους αρχαίους χρόνους.

Ένα μεγάλο μέρος αρχαιοτήτων ανακαλύφθηκε από Βρετανούς και Γάλλους στρατιώτες που συμμετείχαν στο «Μέτωπο της Θεσσαλονίκης»* ως απόρροια στρατιωτικής δράσης. Τον Φεβρουάριο του 1916 επετεύχθη συμφωνία ανάμεσα στην Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, εκπρόσωπος της οποίας ήταν ο Γεώργιος Οικονόμου και αντιπροσώπους των συμμαχικών δυνάμεων σχετικά με την ανακάλυψη των αρχαιοτήτων.

Αυτή διαβεβαίωνε ότι η ελληνική νομοθεσία για τις Αρχαιότητες υποστηρίζονταν σε περιοχές οι οποίες ήταν υπό τον έλεγχο των βρετανικών και των γαλλικών δυνάμεων. Στο τέλος του πολέμου πολλά από τα ευρήματα του βρετανικού στρατού στη Θεσσαλονίκη μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο με την άδεια της ελληνικής κυβέρνησης. Η συλλογή του Βρετανικού Μουσείου συμπεριλαμβάνει 3.000 αντικείμενα των βρετανικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου το Βρετανικό Μουσείο δέχθηκε μία δωρεά του στρατιωτικού του Βασιλικού Στρατιωτικού Ιατρικού Σώματος, δρ. Έρικ Γκάρντνερ. Αυτή η ομάδα αντικειμένων που σχετίζεται με την Αμφίπολη χαρακτηρίστηκε ως το «περιεχόμενο ενός τάφου στον Στρυμόνα» και χρονολογείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Αποτελείται από δύο κεραμικά αγγεία, ένα χάλκινο δακτυλίδι, μία χάλκινη καρφίτσα και κομμάτι χρυσού (σ.σ. που τοποθετούνταν στο στόμα του νεκρού). Ένα δόρυ και ένα μαχαίρι από χαλκό τα οποία μεταγενέστερα σχετίστηκαν με αυτή τη δωρεά δεν είχαν καταγραφεί τότε.

Ο Γκάρντνερ ήταν παρών όταν ένας διαφορετικός τάφος κοντά στην Αμφίπολη αποκαλύφθηκε έπειτα από βουλγαρικό βομβαρδισμό: αγκίστρια από τον τάφο χρησιμοποιήθηκαν από τις βρετανικές δυνάμεις για να πιάσουν ψάρια στην κοντινή λίμνη. Είναι πιθανό η εκσκαφή τάφρων και οι βομβαρδισμοί να οδήγησαν στην αποκάλυψη αρκετών τάφων στην Αμφίπολη, παρόλα αυτά η συλλογή του Βρετανικού Μουσείου περιλαμβάνει μόνο αυτή το σύνολο ταφικών αντικειμένων και τέσσερα ποικίλα αντικείμενα που αποκτήθηκαν πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα αντικείμενα που δώρισε ο δρ. Έρικ Γκάρντνερ στο Βρετανικό Μουσείο σχετίζονται με μία λιτή ταφή που χρονολογείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Ως εκ τούτου δεν μπορούν να έχουν σχέση με τον τάφο που δημιουργήθηκε αργότερα, τον 4ο αιώνα π.Χ., όπου τις τρέχουσες ημέρες γίνονται ανασκαφές στον τύμβο Καστά: Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι Βρετανοί στρατιώτες ανακάλυψαν ή έκαναν ανασκαφές σε αυτόν τον σημαντικό τάφο».

* Τον Οκτώβριο του 1915 στρατεύματα της «Entente» (Βρετανοί και Γάλλοι) αποβιβάζονται στη Θεσσαλονίκη και δημιουργούν με τη συνεργασία Σέρβων, Ιταλών, Ρώσων και Ελλήνων το «Μακεδονικό Μέτωπο του Α” Παγκοσμίου Πολέμου» γνωστό και ως «Μέτωπο της Θεσσαλονίκης». Aν και η Ελλάδα δεν είχε ακόμα μπει στον πόλεμο, ο πόλεμος είχε μπει στην Ελλάδα. Αντίπαλοι του Μετώπου ήταν οι «Κεντρικές Δυνάμεις», Βούλγαροι, Γερμανοί, Αυστροούγγροι και αργότερα Τούρκοι.

«Ήταν μια ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τους Βρετανούς στρατιώτες»

Το zougla.gr συνομίλησε με τον διευθυντή φωτογραφίας του Αυτοκρατορικού Πολεμικού Μουσείου (Ιmperial War Museum) του Λονδίνου, κ. Alan Wakefield, ο οποίος περιέγραψε πώς ακριβώς γινόταν η διαδικασία εισαγωγής των αρχαίων αντικειμένων την περίοδο εκείνη από την Ελλάδα στη Βρετανία.

Όπως ανέφερε o κ.Wakefield οι στρατιώτες που κατείχαν αρχαιότητες από την Ελλάδα, όφειλαν να δίνουν αναφορά στο Αρχηγείο του Στρατού, προκειμένου να καταγραφούν ένα-ένα τα αντικείμενα τα οποία εν συνεχεία μεταφέρονταν στον Πύργο του Λονδίνου. Από εκεί και πέρα, κατόπιν απόφασης, παραδίδονταν σε μουσεία, ανάλογα με τη θεματολογία τους.

«Τα αντικείμενα της Αμφίπολης όπως και πολλά άλλα παραδίδονταν ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, ως ένα “ευχαριστώ” προς τους Βρετανούς και τους Γάλλους στρατιώτες για την βοήθεια που προσέφεραν στο μέτωπο» είπε μεταξύ άλλων ο κ. Wakefield.

Όσον αφορά στις αρχαιότητες της Αμφίπολης, αποκάλυψε ότι η πρώτη σκέψη ήταν να αποδοθούν στο Ιmperial War Museum, «ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έγινε αποδεκτό από τους υπεύθυνους του μουσείου. Αυτό διότι ως Πολεμικό Μουσείο, η θεματολογία μας περιορίζεται περισσότερο σε πολεμικά όπλα, οχήματα κλπ. και όχι σε αντικείμενα τέτοιου είδους που αποκτήθηκαν από δωρεές».

«Δύσκολο να είχε γίνει μια τέτοια συμφωνία»

Το zougla.gr επικοινώνησε με τον γενικό γραμματέα της «Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας» κ. Βασίλη Πετράκο, ο οποίος σημείωσε ότι εκείνη την περίοδο θα ήταν δύσκολο να γίνει μια τέτοιου είδους συμφωνία μεταξύ των ελληνικών Αρχών και της Βρετανίας.

«Το 1916 ο κ. Οικονόμου ήταν έφορος αρχαιοτήτων, όχι προϊστάμενος. Και οι Βρετανοί και οι Γάλλοι πήραν διάφορα αντικείμενα καθώς οι περιοχές δεν ήταν ακόμα στην κατοχή μας. Όλοι πήραν την εποχή εκείνη. Όποιος είχε την κατοχή της περιοχής μπορούσε να πάρει χωρίς να ρωτήσει κανέναν. Πάντως θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία. Βέβαια τα στοιχεία για το πώς τα αντικείμενα της Αμφίπολης βρέθηκαν στην κατοχή των Άγγλων θα υπάρχουν στα βιβλία εισαγωγής του μουσείου» ανέφερε ο κ. Πετράκος χαρακτηριστικά.

 http://www.candianews.gr/2014/10/23/ellines-figadefsan-ta-archea-tis-amfipolis/

Zougla.gr

Intact head of sphinx unearthed in Amphipolis

Archaeologists announce discovery of a marble head described as an ‘exquisite work of art’

The team of archaeologists working at the tomb of Amphipolis in northern Greece have unearthed an intact marble head of a sphinx, the Greek culture ministry announced on Tuesday evening.

“It is intact with a slight fracture on the noise,” the ministry said in a written statement, describing it as “as sculpture of exquisite art”. Its length is 60 cm. Archaeologist also said they found fragments of the Sphinx’s wings.

The find follows last week’s discovery of an intricate floor mosaic depicting a bearded horseman with a laurel wreath driving a chariot led by the god Hermes.

The burial site in Amphipolis, discovered in August, is, reportedly, the largest tomb ever revealed in Greece.

GREEK LIFE

Η Guardian υπερ της Επιστροφής!

A message from the campaign ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΚΛΕΜΜΕΝΩΝ ΓΛΥΠΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ. ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ! Η Guardian υπερ της Επιστροφής! Η Helena Smith της Guardian δηλώνει οτι ντρέπεται για την στάση του Βρετανικού Μουσείου και ζητάει την άμεση επιστροφή των Γλυπτών στην Αθήνα. Επί πέντε χρόνια δίναμε στοιχεία για τις θέσεις μας στην εφημερίδα για το απαράδεκτο των ισχυρισμών του Βρετανικού. Το αποτέλεσμα στο άρθρο που θα διαβάσετε. θα ακολουθήσει αντεπίθεση του Βρετανικού...τελευταίες αναλαμπές για ένα μουσείο που βρίσκεται πια στην γωνία με όλο τον κόσμο απέναντι του. Culture Art and design Parthenon marbles As a Briton, I hang my head in shame. We must return the Parthenon marbles Now Amal Clooney has reignited the debate over the Parthenon’s crowning glory, it’s time we rectified a historic wrong. Reunite these ancient sculptures with their home Helena Smith The Observer, Sunday 19 October 2014 Jump to comments (521) The marbles once adorned the Parthenon in Athens Photograph: Peter Walton/Getty Images Almost every day I take a walk around the Acropolis. “Around” is the operative word, because the Greeks have gone to great lengths to unite their Athenian antiquities with a pedestrian path. At the centre of this classical treasure trove stands the craggy outcrop known as the Sacred Rock. As you ascend the walkway, it is what crowns its summit that leaps out at you. For there, amid the pines, is the Parthenon, the greatest temple of all, peerless, incandescent white, the embodiment in marble of the glory that was the Golden Age. Though hacked and fragmented, a haunting shadow of the masterpiece hewn 2,500 years ago, it takes your breath away. A gift to behold under the Attic skies. But something more: the best riposte to any doubt that the Parthenon – or Elgin – marbles, the artworks that once adorned this magisterial edifice – but which have spent the last 200 years displayed in the badly lit British Museum – should be reunited with the place where they were created. I will not hide. In the immortal words of Lord Byron: “I am with Greece.” And so naturally enthused that a squabble that should have been resolved long ago, if logic and common decency had prevailed, has re-erupted with such vigour following Amal Clooney’s visit to Athens last week. That it should take a young Anglo-Lebanese barrister, recently married to a Hollywood star, to reanimate the debate (in a whirl of camera-clicks and flash bulbs), says much about the times we live in. But in stating the obvious – that it is only “just” that the Parthenon sculptures are returned to Greece – the new Mrs Clooney has focused minds. It is more than three decades since the late Melina Mercouri, actress in spirit, Greek by profession, first raised the issue of repatriating the 88 plundered slabs that, thanks to Thomas Bruce, the 7th Earl of Elgin, ended up in exile at the other end of Europe. The carvings, part of a frieze that in beauty and scale are regarded as the high point of classical art, were ripped from the Parthenon when Greece was without voice, a powerless province of the Ottoman empire, and Elgin was ambassador to the Sublime Porte. One of the Parthenon marbles sculptures at the British Museum. Photograph: FACUNDO ARRIZABALAGA/EPA Were a British national monument to suffer the same fate, I dread to think what the reaction would be. But again and again, I have been struck by the equanimity displayed by Athens. With the courtesy that one nation knows for another, the Greeks have trodden a path of conciliation over anger, placation over rancour, humour over hostility. Even now, when the goalposts have been moved again, when a magnificent museum – purpose-built to display the marbles – demolishes any argument left, they advocate a “win-win” situation where Britain does not lose face and, if anything, comes out looking the winner. All the while, they are treated with a dismissiveness that borders on contempt. In the battle to reclaim what is rightfully theirs, the move to explore legal options marks the furthest they have gone yet. The decision to hire Clooney, the youngest in a group that includes the distinguished QCs Geoffrey Robertson and Norman Palmer, reflects what is increasingly being seen as the exhaustion of channels, both political and diplomatic, to resolve the dispute. It is easy to see why. Fifteen months ago, Athens requested that the row be mediated through the offices of Unesco, the United Nations cultural arm, after the organisation changed its rules dealing with stolen cultural property. Fifteen months later, it is still awaiting a response. There is some merit in the argument that as the most significant surviving ancient artworks – and representations of the achievement of classical Athens – this masterwork of narrative in stone is not Greek but universal and, as such, belongs to the world. But the claim, postulated by the British Museum, that they are better positioned in London to “serve world audiences” is to make a nonsense of a lie. The Greeks first asked for the marbles under King Otto, their first king shortly after the nation won independence in 1830, long before Mercouri put the dispute on the map. To brush off that demand as Greek cultural nationalism is patronising in the extreme. To harp on about modern Greeks’ tenuous ties with ancient Hellenic culture is to miss the point. To hide behind the law, as London has done, insisting that it is up to the board of trustees at the British Museum to make decisions on its collections – and add that, even if it wanted to, the institution has no legal power to “deaccession” antiquities – smacks of obfuscation. Greece’s legal case may well be shaky. At the time of the carvings’ removal, the Acropolis was a citadel and Elgin (though this does not justify his mutilation of the monument) would have required a firman, or written decree, to cart them away. To date, it is the one permit that has not been found. But as Heraclitus said: “Everything changes and nothing remains still.” International law moves with the times. It evolves with changing circumstances and in recent years international cultural policies have changed dramatically. We live in a postcolonial age, where attitudes towards disputed items in museum collections have altered significantly and dubious acquisitions policies are increasingly being questioned and returned to countries of origin. Ownership of objects is no longer important and the Greeks are willing to put that issue aside. In this digital age, this era of interconnectedness and mass travel, what is far more important is context, appreciating artworks in their places of birth. Every country, after all, has a right to the heritage that is an inherent part of its cultural identity. And Greece, underlining the importance it attaches to the marbles, has offered all manner of treasure in return. This is not about opening the floodgates (that other fear so often voiced by those who claim the antiquities are better off in London). Athens wants nothing else back – including that other pillaged masterpiece, the Bassae frieze, which in high relief depicts the Greeks fighting the Amazons and is also on display at the British Museum, but on account of staff shortages rarely available for viewing. Indeed, Greece has gone so far as to propose joint curatorship of the marbles through the establishment of a branch of the British Museum, within sight of the Parthenon, on the top floor of the New Acropolis Museum. As a Briton, I hang my head in shame but take heart in what the poet Titos Patrikios, an old friend, calls Greece’s “unbeatable weapon”; the common sense of ordinary Britons who for almost two decades have overwhelmingly endorsed repatriation in successive opinion polls. It was another poet, Yannis Ritsos, who summed up the marbles’ predicament best. “These stones don’t feel at ease with less sky,” he wrote. They needed the luminosity of Attica to be appreciated most. More than anything, the argument for the marbles’ return is as much about scholarship as it is about aesthetics or ethics. To go on advocating that Phidias’s masterpieces are better off in London is, in essence, to argue that the finest carvings of classical times are better amputated and broken up. With some of the antiquities divided between the countries – a huge statue of Poseidon has his upper part in London, his lower part in Athens – that is tantamount to not only denying future generations the simple pleasure of enjoying the marbles in their original context, set against the most perfect temple ever built. It is the equivalent of refusing them the right to view them reunited, as they were meant to be seen. Greece has gone through its darkest hour in recent years. The reunification of the sculptures would be a huge shot in the arm for a nation that in times of difficulty has always stood by Britain. Rarely do we have such opportunities to right a wrong. That opportunity is here now and in the name of everything it stands for, Great Britain should seize the moment. It would, as Stephen Fry put it, be the classiest of acts. _______________ http://www.theguardian.com/artanddesign/2014/oct/19/return-the-elgin-marbles-to-athens-helena-smith

«Αρχαία Ελλάδα: Θεοί, το μεγαλείο και οι ζωντανοί μύθοι» τιτλοφορείται το θέμα – αφιέρωμα που φιλοξενεί το βρετανικό περιοδικό National Geographic Traveller και ξεναγεί τους αναγνώστες του στον Παρθενώνα και τους Δελφούς

     ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ      

Ο Παρθενώνας και οι Δελφοί φιλοξενούνται στο αφιέρωμα
του βρετανικού National Geographic Traveller

Παρθενώνας & Δελφοί στις Χαμένες Πόλεις του National Geographic Traveller

Ο Παρθενώνας και οι Δελφοί φιλοξενούνται στο αφιέρωμα του βρετανικού National Geographic Traveller «Χαμένες πόλεις: οι πιο σημαντικοί αρχαίοι οικισμοί του κόσμου». «Αρχαία Ελλάδα: Θεοί, το μεγαλείο και οι ζωντανοί μύθοι» τιτλοφορείται το θέμα – αφιέρωμα που φιλοξενεί το βρετανικό περιοδικό National Geographic Traveller και ξεναγεί τους αναγνώστες του στον Παρθενώνα και τους Δελφούς.

Ο Μπεν Λέργουιλ ταξίδεψε στην Ελλάδα και περιέγραψε με γλαφυρότητα το ταξίδι του, από τη στιγμή που συναντά τον οδηγό ταξί που τον μεταφέρει στον Ιερό Βράχο και τις οδηγίες που του δίνει, μέχρι τη συνάντηση με την ξεναγό του, που τον μυεί στα μυστήρια της Πυθίας.

_____________________

«Σε μια εποχή που η Ευρώπη ακόμα ζούσε σε καλύβες, ο Περικλής έφτιαξε τους ψηλούς ναούς και τα κομψά αρμονικά κτίρια που μέχρι σήμερα εξάπτουν τη φαντασία».

Σκαρφαλωμένος στο βράχο της Ακρόπολης, ατενίζοντας την αρχαία Αγορά και τους χιλιάδες τουριστών που περνούν στα πόδια του, ο δημοσιογράφος σχολιάζοντας την «Χρυσή εποχή» του Περικλή, σημειώνει: «σε μια εποχή που η Ευρώπη ακόμα ζούσε σε καλύβες, ο Περικλής έφτιαξε τους ψηλούς ναούς και τα κομψά αρμονικά κτίρια που μέχρι σήμερα εξάπτουν τη φαντασία».

Όσο για τους Δελφούς, εντύπωση δεν κάνει μόνο στον δημοσιογράφο η ιστορία της Πυθίας, αλλά και το πρώην μεγαλείο του ίδιου του τόπου και αναφέρεται στα χιλιάδες αναθηματικά χάλκινα αγάλματα που πλαισίωναν τη διαδρομή προς τον κεντρικό ναό αλλά και το στίβο 180 μέτρων που κάθε τέσσερα χρόνια φιλοξενούσε τους Πανελλήνιους Αγώνες.

Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με οδηγίες για το πώς να έρθει κάποιος στην Ελλάδα, για διαμονή κτλ. Ενώ το περιοδικό στο ίδιο αφιέρωμα περιλαμβάνει τους πήλινους στρατιώτες του Ξιάν, στην Κίνα και την Πέτρα της Ιορδανίας.

FEATURES

Lost cities: The world’s greatest ancient settlements

Follow in the footsteps of some of the world’s greatest explorers and discover ancient settlements and lost cities. From Delphi in Greece to the Terracotta Warriors and the iconic Petra — they’re the stuff of travel legend

By Ben Lerwill. Published on 7th August 2014

The ruins of a theatre in the ancient city of Delphi, Greece. Image: Getty.

Ancient Greece: Gods, grandeur & lasting legends

“You have to be quiet, and go into yourself,” says Thomas, my Greek taxi driver, accelerating hard through an amber traffic light. “That’s how to appreciate the ruins. Sometimes I stand there, and for a minute it’s like I’m in ancient times. I can see the colours and hear the crowds.”

During our drive into town, Thomas has also eulogised the Greek alphabet (“like a prayer to Apollo”) and shared his theory on how the country survived the economic crisis (“It was the light — the sun never abandoned us.”). As airport transfers go, it’s more thought-provoking than most. But then Greece is a one-off destination. I’m here to visit two of its key classical sites, beginning in the city that gave the world democracy. Modern-day Athens remains a singular sight, with the temple-topped crag of the Acropolis rising high above the souvlaki (grilled fast food) shops and market stalls of the streets below.

It’s almost 2,500 years since the celebrated statesman Pericles rebuilt the city after a series of wars with Persia and ushered in its so-called Golden Age. At a time when much of Europe was still scratching around in hovels, he commissioned the lofty temples and neatly proportioned buildings that still capture the imagination today.

The Parthenon is, of course, the best known of these, and when I climb the Acropolis to see it up close it’s a reminder of just how familiar its much-imitated columns have become. Its evolution from Greek temple into scaffold-clad tourist magnet has been eventful — it’s also seen service as a Byzantine church, Frankish cathedral, Turkish mosque and gunpowder store — but its earliest incarnation is the most evocative.

No less stirring is the view it grants of the city, radiating out to accommodate more than three million people. I look down on the ruins of the ancient Agora, the former heart of Athens, where Socrates, Plato and Aristotle held forth. The crumbled walls once formed libraries, shrines and fountain houses.

I head next into the foothills of Mount Parnassus, three hours north of Athens, to visit the archaeological site of Delphi. For a long time it was considered the centre of the world. “In legend, Zeus released two eagles from different ends of the earth to meet at its midpoint,” says my guide, Georgia. “They came together in the skies right here.”

The setting is a rousing one — huge limestone bluffs loom overhead, spring wildflowers nod, and the vast valley floor is blanketed in olive groves. It’s suitably momentous, given the site’s past. For over 1,000 years, leaders, dignitaries and warriors came to this remote spot to present offerings and ask questions of the Delphi oracle, a local woman who, it was believed, acted as the gods’ mouthpiece.

“It was usually a woman over 50,” explains Georgia, as we pick our way through the remains covering the hillside. “When one died, another local woman was always appointed. She sat on a golden tripod above a gap in the rocks that emitted vapours, and this gave her divine power. But scientists today think the gases were probably methane, ethane and ethylene. So really, she was high. And like all astrologers, her prophecies were always very ambiguous.”

If the spiritual validity of the oracle is easy to mock, there’s no doubting the former splendour of the site itself. Thousands of votive bronze statues once lined the route up to the main temple, whose pillars were topped with sculpted figures.

When Georgia leaves, I climb to the top of the site where, beyond clusters of pines, an ancient, 180 metre-long athletics arena sits under a cliff face. I’m alone. The arena was levelled in the fifth century BC and is still banked by stone seating. Delphi hosted the Panhellenic Games here every four years, when thousands thronged the stadium. I remember Thomas’s advice and, above the warm breeze, I try to hear the crowd.

MORE INFO

Suits: Travellers in search of a short-haul, world-class cultural break.
Details: discovergreece.comHow to do it: Travel Republic has a four-night break to Greece in mid-September from £431 per person, based on return flights with Aegean Airlines and two nights at the Herodion Hotel in Athens. Travel to, and accommodation in, Delphi is extra (it currently offers the Iniohos hotel in Delphi from £15 a night). travelrepublic.co.ukAlternative: At the western end of the Peleponnese, Olympia hosted the original Olympic Games every four years and still hangs heavy with atmosphere.

_____________

* http://www.thetoc.gr/taksidia/article/parthenwnas--delfoi-stis-xamenes-poleis-tou-national-geographic-traveller
* http://edstellados.blogspot.gr/
* http://natgeotraveller.co.uk/smart-travel/features/lost-cities-discover-worlds-greatest-ancient-settlements/

Πίεση για τα Μάρμαρα μέσω της Ουνέσκο.

         UNESCO         

Κερδήθηκε μία μάχη χθες το βράδυ στα κεντρικά γραφεία της UNESCO, στο Παρίσι, μετά την ομόφωνη σύσταση της διακυβερνητικής επιτροπής του διεθνούς οργανισμού προς την Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία να τον αποδεχθούν ως επίσημο διαμεσολαβητή για το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Η ελληνική πλευρά αναζητούσε τρόπους για να μετατρέψει το αίτημα για την επιστροφή των Μαρμάρων από διμερές σε διεθνές, και η χθεσινή προτροπή ενός οργανισμού με την αίγλη της UNESCO ανοίγει κάποιο δρόμο.
Ωστόσο, η Μεγάλη Βρετανία, που εκπροσωπήθηκε από τον υποδιευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, δεν είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί τη διαιτησία. Προστίθεται, παρ’ όλ’ αυτά, ένας επιπλέον μοχλός πίεσης.
Επιδίωξη της ελληνικής πλευράς, η οποία στη συγκεκριμένη συνάντηση μετείχε ως παρατηρήτρια, είναι η Μεγάλη Βρετανία να δεχθεί να συμμετάσχει στην επίσημη διαδικασία διαμεσολάβησης για την επίλυση του ζητήματος.
Για τον σκοπό αυτό η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει από τα κύρια κράτη-μέλη της επιτροπής να ασκήσουν πίεση στη βρετανική κυβέρνηση.
«O στόχος της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ακριβώς να εκδοθεί ανακοινωθέν, με το οποίο τρίτες χώρες θα προτρέπουν τη Μεγάλη Βρετανία να αποδεχθεί τη διαδικασία της διαμεσολάβησης», δήλωσε στην «Κ» ο υπουργός Πολιτισμού, Κωνσταντίνος Τασούλας.

Πριν από ένα χρόνο, και κατόπιν αιτήματος του τότε υπουργού Πολιτισμού, Πάνου Παναγιωτόπουλου, η UNESCO είχε αποστείλει επιστολή στη βρετανική κυβέρνηση και στον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, ενημερώνοντάς τους για το αίτημα της Ελλάδας – να ενεργοποιηθεί, δηλαδή, ο θεσμός της διαμεσολάβησης από την UNESCO για τη διευθέτηση του ζητήματος των Γλυπτών.

Από το 1987, τα Μάρμαρα του Παρθενώνα βρίσκονται σταθερά στη διάταξη κάθε συνεδρίασης της επιτροπής για την προώθηση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους. Εντούτοις, ο θεσμός της διαμεσολάβησης για την επίλυση πολιτιστικών διαφορών δεν έχει ενεργοποιηθεί ποτέ στην ιστορία του οργανισμού.

Ανούσιος θόρυβος

Επίσημη απάντηση σε χθεσινό δημοσίευμα του ξένου Τύπου με τίτλο «H Ακρόπολη στην Αθήνα καταρρέει, λένε οι αρχαιολόγοι», εξέδωσε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Υπογραμμίζοντας ότι «το άρθρο δεν αντανακλά την πραγματικότητα», ο προϊστάμενος της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κωνσταντίνος Κίσσας, διευκρινίζει ότι η μόνη «κατάρρευση» που έχει παρατηρηθεί στο μνημείο τα τελευταία χρόνια είναι η αποκόλληση ενός θραύσματος, μήκους 60 εκ., μετά τις έντονες βροχοπτώσεις του περασμένου χειμώνα. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι η σχετική πρόταση αποκατάστασης έχει ήδη λάβει την έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

ΠΗΓΗ: www.kathimerini.gr

 — μαζί με ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΝΕΑ

Οι ωραιότεροι αρχαίοι ελληνικοί ναοί

   Μαθαίνω την Ελλάδα   

Στέκουν αγέρωχοι στους αιώνες, θυμίζοντάς σε όλη την ανθρωπότητα το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού.

Οι αρχαίοι Έλληνες αρχιτέκτονες υπήρξαν άριστοι τεχνίτες και οικοδόμησαν ναούς και μνημεία, εντυπωσιάζουν ακόμα και σήμερα, χιλιετίες μετά. Παρά τα δεινά, του πολέμους και τις καταστροφές, πολλοί αρχαίοι ναοί κατάφεραν να διατηρηθούν σε πολύ καλή κατάσταση.

Ο ναός στην ελληνική αρχαιότητα ήταν η κατοικία του θεού, το κτήριο που στέγαζε το λατρευτικό άγαλμα μιας ή περισσότερων θεοτήτων, και όχι ο χώρος συνάθροισης των πιστών, όπως στο χριστιανικό κόσμο. Αυτό φανερώνει και το ουσιαστικό «ναός», που προέρχεται από το ρήμα «ναίω» (=κατοικώ). Το λατρευτικό άγαλμα τοποθετούνταν στο βάθος του ναού, πάνω στον κατά μήκος άξονα του κτηρίου. 

Οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν στον περιβάλλοντα χώρο έξω από το κτήριο του ναού, όπου βρισκόταν και ο βωμός για την προσφορά θυσιών και την άσκηση της λατρείας. Η βασική αυτή λειτουργική ιδιομορφία του ελληνικού ναού είναι σημαντική για την κατανόηση της αρχιτεκτονικής του, καθώς υπάρχουν μαρτυρίες ότι οι ναοί σχεδιάζονταν με βάση και το άγαλμα που επρόκειτο να στεγάσουν. 

Παρθενώνας

Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.

Ναός του Ηφαίστου

Ο Ναός του Ηφαίστου (αποκαλούμενος και Θησείο) είναι ένας από τους πλέον διατηρημένους αρχαίους ναούς του ελληνικού χώρου. Ήταν αφιερωμένος στο θεό Ήφαιστο και στην Εργάνη Αθηνά. Βρίσκεται στην περιοχή του Θησείου, που πήρε το όνομά του λόγω της παλιάς, σήμερα αναθεωρημένης απόδοσης του ναού στο Θησέα. Ο ναός του Ηφαίστου είναι προσβάσιμος για το κοινό, καθώς αποτελεί τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς. Ο Ναός αυτός είναι χτισμένος πάνω στο λόφο του Αγοραίου Κολωνού, στο δυτικό μέρος της Αρχαίας Αγοράς, κατά διεύθυνση Ανατολή - Δύση με είσοδο από την Ανατολή.

Ποσειδωνία - Κάτω Ιταλία 

Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας. Βρισκόταν 85 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάπολης στην σημερινή επαρχία του Σαλέρνο, κοντά στις ακτές της Τυρρηνικής θάλασσας. Το λατινικό όνομα της πόλης ήταν Πέστουμ (Paestum). Το κύριο χαρακτηριστικό του σημερινού αρχαιολογικού χώρου είναι οι τρεις μεγάλοι ναοί δωρικού ρυθμού. Ήταν αφιερωμένοι στην Ήρα και στην Αθηνά. Ο ναός της Ήρας είναι ο παλαιότερος ναός που διασώζεται στην Ποσειδωνία (αποκαλούμενος και Basilica) και ανήκει στον 6ο αιώνα π.Χ. 

Ερέχθειον

Η περιοχή του Ερεχθείου ήταν η ιερότερη όλης της Ακρόπολης. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο μαρμάρινο κτήριο, λαμπρό δείγμα του ώριμου ιωνικού ρυθμού. Το ανατολικό τμήμα του ναού ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος, της προστάτιδας θεάς της πόλεως, ενώ το δυτικό ήταν αφιερωμένο στον Ποσειδώνα-Ερεχθέα, από όπου και το όνομα του ναού, στον τοπικό ήρωα Βούτη, στον Ήφαιστο και σε άλλους θεούς και ήρωες. Πρόκειται λοιπόν για έναν πολλαπλό ναό, όπου συστεγάστηκαν παλαιότερες και νεότερες λατρείες και όπου φυλάσσονταν τα Ιερά Μαρτύρια, τα ίχνη της τρίαινας του Ποσειδώνος και η ελιά, το δώρο της Αθηνάς στην πόλη της Αθήνας.

Ναός του Δία στην Κυρήνη

Η Κυρήνη στην αρχαιότητα ήταν ελληνική αποικία στη Βόρεια Αφρική. Ιδρύθηκε το 630 π.Χ. από τους Θηραίους, ενώ πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη, που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα. Γρήγορα αναπτύχθηκε κι εξελίχτηκε σε κέντρο του ελληνικού πολιτισμού στη Βόρεια Αφρική, ενώ αποτελούσε επίσης μεγάλο εμπορικό κέντρο. Τον 3ο αιώνα π.Χ., στην πόλη ιδρύθηκε η φιλοσοφική Σχολή της Κυρήνης από τον Αρίστιππο, μαθητή του Σωκράτη. Η πόλη, που βρίσκεται στην κοιλάδα Jebel Akhdar, έδωσε στην ανατολική περιοχή της Λιβύης το όνομα Κυρηναϊκή, το οποίο παρέμεινε μέχρι σήμερα. Η Κυρήνη αποτελεί από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στην πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.), ο ναός της Δήμητρας και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι το 1978.

Το ιερό του Ποσειδώνος

Το ιερό του Ποσειδώνος βρίσκεται μέσα στο φρούριο που προστάτευε τα παράλια της Αττικής και την μεταλλοφόρα ζώνη. Το Σούνιο κατείχε ένα σημαντικό τμήμα της μεταλλοφόρας ζώνης της Αττικής καθώς και τη περιοχή της Αγριλέζας με τα λατομεία. Σε όλη την έκταση του δήμου έχουν βρεθεί μεταλλευτικές εγκαταστάσεις, σπίτια, αγροικίες, δρόμοι και νεκροταφεία. Ένα μεγάλο νεκροταφείο των γεωμετρικών και κλασικών χρόνων εκτείνεται στην ακτή δυτικά του ακρωτηρίου. 

Ο ναός του Ολυμπίου Διός

Ο ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπιείο ή οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός είναι ένας σημαντικός αρχαίος ναός στο κέντρο της Αθήνας. Παρότι η κατασκευή του ξεκίνησε τον 6ο αιώνα π.Χ., δεν ολοκληρώθηκε παρά επί του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού τον 2ο αιώνα μ.Χ.. Αποτέλεσε τον μεγαλύτερο ναό της Ελλάδας κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους.

http://athens-press.blogspot.gr/

Περισσότερα: http://www.schizas.com/site3/index.php?option=com_content&view=article&id=56924:oi-oraioteroi-arxaioi-ellinikoi-naoi&catid=50:mathaino-tin-ellada&Itemid=336#ixzz3DeWI8GHu

Η ανακάλυψη του τάφου της Αμφίπολης πριν από 50 χρόνια

  ΙΣΤΟΡΙΚΑ  ΘΕΜΑΤΑ  

Ευχαριστούμε την καλή μας φίλη Μαρία Πάλλα, συγγραφέα
για την αποστολή του παρακάτω κειμένου.

Ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης, το 1964

"Εις απόστασιν ολίγων δεκάδων μέτρων ανατολικώς του υπ' αριθμ. 133 λόφου εις την θέσιν 'Καστάς', υπάρχει λοφίσκος, εις την κορυφήν του οποίου είχεν ανευρεθεί κατά το παρελθόν τάφος εκ πωρολίθου, κάτωθεν δε του τάφου τούτου είχε αποκαλυφθή και δεύτερος τάφος παιδίου. Το κανονικόν σχήμα του λοφίσκου και το πλήθος των λατυπών μαρμάρου, αίτινες είχον ανευρεθή τότε εις τα χώματα της επιχώσεως, χωρίς να αποκαλυφθή μέχρι σήμερον τάφος εκ μαρμάρου, ήσαν τα κίνητρα δια να επιχειρηθεί μικρά έρευνα, ήτις εγένετο εις δύο σημεία της δυτικής και της νοτίας πλευράς, παρά την βάσιν του λοφίσκου. 

Δια της ερεύνης διεπιστώθη, ότι η επίχωσης είναι αμμώδης, εντός αυτής δε ανευρέθησαν τμήματα κεράμων. Πρόκειται άρα περί μεγάλου τεχνητού τύμβου, όστις πιθανώς καλύπτει μέγα ταφικόν οικοδόμημα. Δια της μελλοντικής ερεύνης του τύμβου θα ελεγχθή η ορθότης της υποθέσεως ταύτης". 

Με αυτά τα λόγια περιγράφει την πρώτη του ανασκαφή στον λόφο Καστά, το 1964, ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης στα "Πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας", σε απόσπασμα με τίτλο "Ανασκαφαί και έρευνα εις Αμφίπολιν", Εν Αθήναις 1966. 

Στη συγκεκριμένη παράγραφο, ο αρχαιολόγος αποκαλύπτει ότι στον λόφο Καστά της Αρχαίας Αμφίπολης υπήρχε ένας μεγάλος τεχνητός τύμβος που πιθανόν, όπως έλεγε, "καλύπτει ένα μεγάλο ταφικό οικοδόμημα". 

Πώς ξεκίνησε, όμως, το "ταξίδι της Αμφίπολης" και πώς έφτασε σε εκείνο το σημείο ο Δημήτρης Λαζαρίδης; 

Ο επί τριάντα χρόνια στενός συνεργάτης του, πρώην αρχιφύλακας του αρχαιολογικού χώρου στην Αμφίπολη, Αλέξανδρος Φ. Κοχλιαρίδης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ανασύρει θύμησες μακρινές, μα όχι λησμονημένες, της εποχής εκείνης. 

"Ήταν φθινόπωρο του 1955. Παιδί τότε, δώδεκα ετών, πήγα με τον πατέρα μου Φίλιππα για να μαζέψω ξύλα. Η νύχτα πλησίαζε κι εμείς κόβαμε και μαζεύαμε από κάτω όσα περισσότερα ξύλα μπορούσαμε για να γυρίσουμε γρήγορα πίσω στο χωριό. Ξαφνικά, βρεθήκαμε μπροστά σε ένα ιδιόμορφο άνοιγμα στο έδαφος, που αρχικά νομίζαμε πως ήταν σπηλιά. Τα σκαλοπάτια, όμως, που είδαμε στο βάθος μας προβλημάτισαν. 

Ειδοποιήσαμε αμέσως τον παππού μας Νικόλαο, που ήταν και ο σοφός της οικογένειας. Μας συμβούλεψε να ενημερώσουμε την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Καβάλας, της οποίας προϊστάμενος ήταν τότε κάποιος Δημήτρης Λαζαρίδης. Ύστερα από δυο μέρες ήρθε. Θα μου μείνει αξέχαστη η πρώτη συνάντησή μας στη σημερινή γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα. Ένας ευχάριστος νέος, γεμάτος αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Τον μεταφέραμε στο χωριό με το γαϊδουράκι και τον πήγαμε στο σημείο- η σπηλιά, όπως μας αποκάλυψε, ήταν ένας λαξευτός τάφος ελληνιστικών χρόνων. Το πρώτο στοιχείο από έναν ολόκληρο αρχαίο πολιτισμό, που έκρυβε στα 'σπλάχνα' της η περιοχή μας και η αρχαιολογική σκαπάνη θα τον αποκάλυπτε" μας εξιστορεί. 

Οι πρώτες ανασκαφές στο συγκεκριμένο σημείο, ΒΑ της Αμφίπολης, πηγαίνοντας για τον λόφο Καστά, ξεκίνησαν έναν χρόνο μετά, το 1956. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής ήρθε στο φως το ελληνιστικό νεκροταφείο, με τα πλούσια ευρήματά του, που φυλάσσονται σήμερα στο αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης. Το 1959-'60 ήρθε και η βοηθός του, η Κατερίνα η Ρωμιοπούλου, θυμάται. 

Αλέξανδρος Φ. Κοχλιαρίδης: αρχιφύλακας του αρχαιολογικού χώρου στην Αμφίπολη 

"26 Απριλίου 1956. Άρχισαν συστηματικές ανασκαφές στην Αμφίπολη, σ' ένα μεγάλο νεκροταφείο για να προστατευτεί η περιοχή από την αρχαιοκαπηλία. Χωρίς κανέναν φύλακα ή άλλο υπάλληλο- αρχαιολόγο, αρχιτέκτονα, συντηρητή. Πήρα την απόφαση να αρχίσω, παρά τις αδυναμίες, για να διασωθεί το καταπληκτικό πλήθος των κτερισμάτων. Ο τόπος ήταν γεμάτος σκάμματα και τομείς αρχαιοκαπήλων. Αποφάσισα αμέσως την ανασκαφή στη θέση αυτή" θα γράψει στο ημερολόγιό του ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης. 

Το 1958, μια αναθηματική επιγραφή, πεταγμένη δίπλα σε ρεματιά, ΝΑ της Κοινότητας Αμφίπολης, οδηγεί τον αρχαιολόγο στην ταύτιση του χώρου με το ιερό της Κλειούς. "Ευμήτις Ηγησίστρατο Κλεοί Ανέθηκεν" έγραφε. Οι ανασκαφές στο σημείο έφεραν στο φως τοίχο από πλίνθινο πωρόλιθο, μελαμβαφή αγγεία, όστρακα, νομίσματα, αγαλματίδια και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα. 

Έναν χρόνο μετά, μία επιγραφή σε ρωμαϊκό τάφο έδινε την πληροφορία πως εκεί ήταν θαμμένος ο γιατρός Σέξτος Ιούλιος Χαρίτων. Η Αμφίπολη άρχισε να φέρνει στο φως τα ονόματα των πολιτών της: Ευμήτις, Σέξτος, Ιούλιος, Δημητρίας, Ευβουλίδου, Αριστονόη, Μυρτώ, Νικάσιππος, Πίπις και Φανίς. 

Το 1960 είναι μία "τυχερή χρονιά" για τον Δημήτρη Λαζαρίδη, καθώς οι έρευνες αποκαλύπτουν έναν μακεδονικό ασύλητο τάφο, που είναι και ο μεγαλύτερος της Αμφίπολης. Χρυσά δακτυλίδια, ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς κι ένας ασημένιος καθρέφτης είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα του που φιλοξενούνται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Αμφίπολης. 

Οι έρευνες του αρχαιολόγου συνεχίζονται και επιχειρεί πλήθος δοκιμαστικών τομών στην ομαλή έκταση της Ακρόπολης, χωρίς όμως αποτέλεσμα. 

"Το 1964, ο Δημήτρης Λαζαρίδης κάνει την πρώτη τομή στον λόφο Καστά και εντοπίζει την περίμετρο του ταφικού περιβόλου. Αποκαλύπτει, τότε, 41 μέτρα της περιμέτρου μήκος, με 0,80 εκατ. στο ύψος. Εκείνα τα χρόνια, οι ανασκαφές ήταν δύσκολες- γίνονταν με τον κασμά και το φτυάρι, δεν υπήρχαν μηχανήματα, ούτε πολλά λεφτά. Ύστερα από δύο-τρεις μέρες, μία ξαφνική βροχή γέμισε με χώμα το σκάμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών. Το 1965 ξεκινά την ανασκαφή στο ίδιο σημείο και αποκαλύπτει πλέον κομμάτι της περιβόλου. Ενημερώνει την Αρχαιολογική Εταιρεία για την τόσο σημαντική ανακάλυψη και συνεχίζει ακάθεκτος το έργο του. Στον χώρο της δουλειάς του κατάφερε να συνδέσει τόσο στενά το επιστημονικό και εργατικό προσωπικό με τους απλούς κατοίκους του χωριού, που έγινε για όλους το πιο αξιοσέβαστο πρόσωπο της περιοχής" δηλώνει, με έμφαση, ο κ. Κοχλιαρίδης. 

«Το διάστημα που ακολούθησε, από το 1967 έως το 1971, υπήρξε για την αρχαιολογική Αμφίπολη η πιο νεκρή και άγονη περίοδος". 

Μετά το 1971, με χρηματοδότηση της Αρχαιολογικής Εταιρείας καθώς και με την ηθική και υλική στήριξη του γνωστού τότε πολεοδόμου Δοξιάδη, ο Δ. Λαζαρίδης επιστρέφει στην Αμφίπολη και ξεκινά με μεγαλύτερο ζήλο τις ανασκαφές του. Επαληθεύει, με τα ευρήματα του, όλα όσα εξιστορούσε ο Θουκυδίδης, συνεχίζει τις ανασκαφές και υποθέτει, τότε με τους τοπογράφους, ότι η περίμετρος του λόφου Καστά "αγγίζει" τα 487 μέτρα. Ήταν πλέον πεπεισμένος ότι επρόκειτο για μεγάλο ταφικό μνημείο. 

Ο Δ. Λαζαρίδης δημιουργεί τότε ένα άτυπο "ανοιχτό λαϊκό πανεπιστήμιο", ενημερώνοντας όλους όσοι πλησίαζαν τις ανασκαφές του για την ιστορία της Αμφίπολης και τα ευρήματά του. 

Την ίδια χρονιά συνεχίζει τις ανασκαφές στον λόφο Καστά, αλλάζοντας όμως τη φορά της ανασκαφικής σκαπάνης και ξεκινώντας από την κορυφή του. "Προχωρά 13-14 μέτρα βάθος. Εκεί αποκαλύπτει αρχαϊκούς ασύλητους κιβωτιόσχημους τάφους της εποχής του σιδήρου, μέσα στους οποίους είναι θαμμένες γυναίκες, παιδιά και άνδρες με οπλισμό. Συνεχίζει την εκσκαφή του ώσπου βρίσκεται στον φυσικό λόφο του Καστά. Εκεί κάνει νέες τομές και κατεβαίνει τμηματικά στον λόφο, αποκαλύπτοντας σταδιακά ένα μεγάλο τετράπλευρο οικοδόμημα, διαστάσεων 10x10 μ., με 5 μ. ύψος. Ο αρχαιολόγος απεφάνθη ότι αυτό ήταν το ταφικό σήμα του τύμβου, το οποίο στην αρχαιότητα βρισκόταν μέσα στο χώμα" λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κοχλιαρίδης, ο οποίος νιώθει πως με όσα διαδραματίζονται, σήμερα, στην Αμφίπολη, ζει για ακόμη μια φορά τις στιγμές που ήταν δίπλα στον Δ. Λαζαρίδη. 

"Πίστευε ότι εδώ ήταν θαμμένος ο μικρός Αλέξανδρος και η μητέρα του Ρωξάνη. Αυτό το στήριζε στα ιστορικά γεγονότα που έλεγαν, ότι ο Κάσσανδρος, φοβούμενος την οργή των Φιλιππαίων, που αγαπούσαν τον μικρό Αλέξανδρο, έκανε έναν μεγαλειώδη τάφο και τον έθαψε με τιμές βασιλικές, ενώ για τον Μέγα Αλέξανδρο πίστευε ότι ήταν θαμμένος στην Αλεξάνδρεια" επισημαίνει. 

Οι ανασκαφές του Δ. Λαζαρίδη, δεν περιορίζονταν μόνο στο Καστά. Το 1972 αρχίζει η συστηματική έρευνα των οχυρώσεων της πόλης. Ο αρχαιολόγος περιφέρεται στους λόφους και στις πλαγιές, όπου απλωνόταν άλλοτε η ένδοξη πόλη και αναπλάθει μέσα στο μυαλό του τα τείχη, την Αγορά και τα σπίτια της. 

Το 1972 αποκαλύπτει μέρος από τα τείχη, μήκους περίπου 7,5 χιλιομέτρων, τις "Θράκες Πύλες", που αναφέρει και ο Θουκυδίδης. 

"Οι Αθηναίοι σχεδίαζαν τη νέα πόλη με την προοπτική πως θα έπαιζε σπουδαίο ρόλο. Κι έτσι έκαναν τον περίβολο του τείχους της μεγαλύτερο από τον περίβολο που είχαν τα τείχη της Αθήνας την εποχή του Περικλή. Τα τείχη της Αθήνας είχαν μήκος μικρότερο κατά 1000 μέτρα, ενώ το μήκος των τειχών της Αμφίπολης φτάνει τα 7450 μέτρα. Είναι από τα εντυπωσιακότερα μνημεία της αρχαιότητας γιατί διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και μας δίνουν μια πολύ καθαρή εικόνα της πολεμικής αρχιτεκτονικής των αρχαίων [...] Με τις ανασκαφές της τελευταίας τετραετίας έχουμε πια μπροστά μας επαληθευμένη την περιγραφή του Θουκιδίδη: το πώς ο Άγνωνας κατόρθωσε να εγκαταστήσει τους αποίκους που έφερε από την Αθήνα και από άλλα μέρη και πώς οχύρωσε την πόλη με μακρό τείχος, κατά μήκος του ποταμού που την περιρρέει και που γι' αυτό την ονόμασε Αμφίπολη" γράφει στο ημερολόγιο του ο Δ. Λαζαρίδης. 

Έτος 1977: καθώς οι ανασκαφές προχωρούν προς το βορειοδυτικό μέρος της Αμφίπολης, ο αρχαιολόγος ψάχνει να βρει τη γέφυρα που αναφέρει ο Θουκυδίδης και που τόσο μεγάλο ρόλο έπαιξε στην κατάληψη της Αμφίπολης. Κατευθύνεται βόρεια από την πλευρά του Λιονταριού, στη θέση που δεσπόζει σήμερα, σε απόσταση περίπου 50 μέτρων, στον "καρτερό λόφο", για τον οποίο μιλά και ο Θουκυδίδης, περιγράφοντας τις κινήσεις του Κλέωνα γύρω από την Αμφίπολη και τις κινήσεις του Βρασίδα προς την Αμφίπολη. 

"Ο Βρασίδας πέρασε τη γέφυρα, νύχτα με ψιλόβροχο, όπου δεν υπήρχαν τείχη τότε, αλλά μόνο μια μικρή φρουρά, που εξουδετερώθηκε εύκολα" θα γράψει στις σημειώσεις του ο Δ. Λαζαρίδης, οι γνώσεις του οποίου τον δικαίωσαν και τον οδήγησαν στην τρομερά οχυρωμένη πύλη της αρχαίας γέφυρας, λίγα μέτρα πιο πάνω από την τωρινή όχθη του ποταμού Στρυμόνα. 

Από την ανασκαφή προέκυψαν περίπου 1250 πάσσαλοι και κορμοί δέντρων που ανήκουν σε οχυρωματικό έργο και στην υποδομή της αρχαίας γέφυρας στην κλασική εποχή, και διατηρήθηκαν άψογα παρά την υγρασία που τους περιέβαλε. 

Το 1981, οι ανασκαφές στο τείχος αποκαλύπτουν το Ιερό της Κυβέλης και του συνοδού της Άτυος ή Άττεως, θεοτήτων από τη Μικρά Ασία που λατρευόταν και στην Αμφίπολη. 

"03 Αυγούστου 1981… Σήμερα εργάζονται στον Τύμβο μόνον οι εργάτες, δίχως τα μηχανήματα. Καθαρίζουν τα κενά ανάμεσα στις πέτρες, που τις αποκαλύπτουν, για να ερευνηθεί η συνέχεια της ταφικής κατασκευής αριθ. 1. Αφού καθαρίστηκαν οι λίθοι της κατασκευής, σχεδιάστηκαν και φωτογραφήθηκαν, άρχισε η έρευνα κάτω από αυτούς. Σηκώνοντας τη μια πέτρα έπειτα από την άλλη, ερευνιόταν ο χώρος κάτω από την κάθε πέτρα και έπειτα τοποθετούταν ξανά στη θέση της για να διατηρηθεί το σχήμα της κατασκευής. Βρέθηκε παιδική ταφή, που την σκέπαζαν δύο σαθρές πλάκες. Στο μέσο περίπου της ταφής, ειδώλιο πουλιού και σάλιαγκος. Ταφή λακκοειδής. Έπειτα από την έρευνα και τη διευθέτηση του χώρου, η προσπέλαση στον τύμβο κλείστηκε με συρματόπλεγμα και οι εργασίες σταμάτησαν" αναφέρει στο ημερολόγιό του ο Δ. Λαζαρίδης, αναφερόμενος στην εξέλιξη των ανασκαφών στο λόφο Καστά. 

Η γνωριμία με την Περιστέρη, η αρρώστια, ο πρόωρος θάνατος και οι μετέπειτα ανασκαφές 

Την Κατερίνα Περιστέρη, ο Δημήτρης Λαζαρίδης τη γνώρισε το 1979-'80. Δούλεψε μαζί του για δύο χρόνια, καθώς στενός συνεργάτης του Λαζαρίδη ήταν ο φιλόλογος, σύζυγος της Κατερίνας Περιστέρη, Μόσχος Οτατζής. Η Κ. Περιστέρη γνώριζε για την περίμετρο της Αρχαίας Αμφίπολης" θα μας πει ο πρώην αρχιφύλακας των αρχαιολογικών ανασκαφών. 

Το 1982 άρχισαν οι ανασκαφές στο πρώτο μεγάλο δημόσιο κτίριο της Αρχαίας Αμφίπολης, που οι επιγραφές ταυτίζονταν με το Γυμνάσιο- η θέση του κτιρίου ήταν γνωστή στον Λαζαρίδη από το 1960. Οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν τα μνημεία και προσδιορίζουν την εποχή του Γυμνασίου στην Ελληνιστική Εποχή. Το 1984 συνεχίζονται οι ανασκαφές στην Παλαίστρα του Γυμνασίου, όπου αποκαλύπτονται στήλες που χρονολογούνται στον 1ο αιώνα π. Χ. 

"Το 1984, ο Δημήτρης Λαζαρίδης αρρώστησε και δυστυχώς ήρθε ο πρόωρος θάνατός του. Το όνειρό του να συνεχίσει την ανασκαφή στον λόφο Καστά έμεινε ανεκπλήρωτο. Τις ανασκαφές του Δημήτρη Λαζαρίδη στο Αρχαίο Γυμνάσιο αναλαμβάνει η κόρη του Καλλιόπη Λαζαρίδη, η οποία δεν ασχολείται καθόλου με τον λόφο Καστά και εμμένει στις ανασκαφές της στο Αρχαίο Γυμνάσιο της Αμφίπολης, σύμφωνα με εντολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας" εξιστορεί, με θλίψη για τον χαμό του στενού του φίλου, που γνώριζε από παιδί, ο κ. Κοχλιαρίδης. 

Μετά τον θάνατο του Λαζαρίδη, το 1985, οι έρευνες επί του λόφου Καστά συνεχίστηκαν από την αρχαιολόγο Χάιδω Κουκούλη, η οποία βρήκε κι άλλους τάφους της ίδιας εποχής. 

Η Κ. Περιστέρη αναλαμβάνει τη θέση της προϊσταμένης της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στις Σέρρες το 2009 και αμέσως αρχίζει δουλειά στην περιοχή της ανασκαφής, με την οικονομική βοήθεια του τότε Νομάρχη Σερρών Στέφανου Φωτιάδη, που της επιχορηγεί κονδύλιο ύψους 80.000 ευρώ. 

Το 2012, η αρχαιολόγος φέρνει στο φως το μεγαλειώδες περίβολο του τύμβου, δικαιώνοντας όλες τις αρχαιολογικές προβλέψεις του Δ.Λαζαρίδη. 

"Υπομονή που χρειάζεται να έχεις, καθώς μια ανασκαφή απαιτεί να γίνουν εξαιρετικά λεπτές εργασίες..." έγραφε, χρόνια πριν, στο ημερολόγιό του ο Δ. Λαζαρίδης, συμπληρώνοντας: "το γοητευτικό ταξίδι σε τόσους παλιούς καιρούς, που συχνά σου επιτρέπουν να γνωρίσεις μόνο ένα ελάχιστο κομμάτι της ζωής των ανθρώπων τότε, είναι όπως σ' ένα σκοτεινό δωμάτιο μπαίνει το φως μόνο από μια μικρή χαραμάδα"...

__________________

*από το: http://eleutheri-foni.blogspot.gr/